Voedselpakketten tegen coronaverveling

Tijdens de lockdown zijn het jongerencentrum, de voetbalclub en de moskee dicht. Eindhovense jongeren hebben geen uitlaatklep. Als de ramadan eraan komt, bedenken gemeente, jeugdwerk, moskee en ondernemers een zinvolle besteding: coronavervelers mogen voedselpakketten uitdelen. Een reconstructie over gedeeld eigenaarschap.

De lockdown wordt met de week lastiger. Helemaal als het mooi weer wordt en ’s avonds langer licht. Tijdens het paasweekend is te zien hoeveel mensen toch de trein pakken naar Zandvoort. Ook in Eindhoven gaan steeds meer jongeren laks om met de coronaregels. Politie en ketenpartners maken zich zorgen over de ramadan die eraan komt. ‘Normaal gesproken gaan jongeren na de iftar, de avondmaaltijd na zonsondergang, naar de moskee. Na een hele dag vasten is het fijn om bij elkaar te komen’, vertelt jongerenwerker Majid Agarbi. Maar door corona kan dat niet: de moskeeën zijn dicht. Ook het jaarlijkse voetbaltoernooi van Dynamo Jeugdwerk is afgelast. De alarmbellen gaan af: wat gaat er komen nu jongeren geen uitlaatklep hebben?

Van links naar rechts: Yunus Balci, jongerenvoorzitter en bestuurslid van moskee, Mevlana en beleidsmedewerker diversiteit bij de gemeente Eindhoven, Projectleider Mimoun Saoudi is specialist veiligheid bij de gemeente Eindhoven, Gaby Rasters houdt zich als manager integrale veiligheidszorg bij de gemeente Eindhoven bezig met jeugdcriminaliteit en jeugdoverlast, Majid Agarbi, jeugdwerker bij Dynamo Jeugdwerk, Patrick van de Ven, programmamanager integrale veiligheid bij de gemeente Eindhoven.

Verveling

Jeugdoverlast dreigt. ‘Hoe gaan we dit tackelen?’, vraagt Gaby Rasters van de gemeente Eindhoven zich af. Iedereen staat op scherp. Majid gaat net als zijn collega-jongerenwerkers de wijken in om met jongeren te praten. Sfeerbeelden over waar groepjes jongeren zich bevinden en hoe de verveling toeslaat, bespreken ze met gemeente en politie. Majid: ‘In Tongelre werken jeugdwerkers goed samen met het veiligheidsdomein omdat we hetzelfde doel hebben: we willen dat jongeren op het rechte pad blijven.’

Energie ombuigen

Veiligheidsspecialist Mimoun Saoudi wordt gebombardeerd tot projectleider om te voorkomen dat coronavervelers overlast veroorzaken. Doordat er in Eindhoven al jaren structureel overleg is tussen het sociaal domein en het veiligheidsdomein is één belletje naar Yunus Balci genoeg. ‘Hé, wil je je bij ons aansluiten? We willen aan jongeren vragen om voedselpakketten te maken voor Eindhovenaren die het door de coronacrisis moeilijk hebben.’ Naast beleidsmedewerker diversiteit bij de gemeente is Yunus jongerenvoorzitter bij de Mevlana-moskee in de wijk Tongelre. Uit de gesprekken die hij eerder voerde met jongeren, bleek dat ze graag iets nuttigs doen. Yunus was al van plan om jongeren voedselpakketten te laten maken, maar dan op kleine schaal. ‘Laten we de energie die bij de jongeren zit, ombuigen naar iets positiefs, zodat ze zich eigenaar voelen van dit project.’

Yunus kent jongeren die producten kunnen ophalen bij winkeliers en pakketten kunnen inpakken. In de moskee is genoeg ruimte om dat met anderhalve meter afstand van elkaar te doen. Een week later ligt er een plan om 500 voedselpakketten te maken. Netwerkpartners en sociaal-maatschappelijke organisaties geven aan wie een pakket kan gebruiken. Het project duurt vijf weken. Elke week is een ander stadsdeel aan de beurt. Lokale ondernemers leveren producten tegen een gereduceerd tarief.

Zinvolle dagbesteding

Aan programmamanager Patrick van de Ven de schone taak om het gemeentebestuur mee te krijgen en financiën vrij te maken. ‘In het begin zijn bestuurders altijd wat huiverig.’ Patrick krijgt de vraag of dit project geen precedent schept en of kerk en staat wel gescheiden worden gehouden. Daar heeft hij geen seconde over nagedacht, omdat dit project zo veel doelen dient. Door de jongeren een zinvolle dagbesteding te geven voorkom je overlast. Het zorgt voor wederzijds begrip en kwetsbare inwoners krijgen een steuntje in de rug. ‘Als een kerk of synagoge een vergelijkbaar plan zou hebben waarmee een maatschappelijk belang is gediend, dan zou de gemeente het ook ondersteunen.’ Met die woorden overtuigt Patrick het bestuur.

Actie

‘Normaal gesproken leggen ambtenaren eerst alles vast in beleids- of projectplannen, voordat we overgaan tot actie’, vertelt Patrick. ‘Het is belangrijk dat je de partners in de stad vrijlaat en vertrouwen geeft. We hebben een project met een doel, maar we hoeven niet alles van tevoren in te kaderen.’ Yunus knikt. Ook hij weet bij aanvang niet precies welke winkels de pakken rijst gaan leveren en naar welke locaties de pakketten precies gaan. Hij weet alleen dat het goed komt als iedereen de schouders eronder zet.

Goede daad

Patrick krijgt groen licht. Projectleider Mimoun kan aan de bak. Als een spin in het web betrekt hij alle partners. Ondertussen gaat Majid met zijn collega’s in gesprek met de Tongelrese jeugd. Hebben ze zin om pakketten uit te delen? ‘Supervet, ik wil meedoen.’ ’Jongeren willen graag een goede daad verrichten tijdens de saaie coronaperiode.’ Volgens Gaby is het een belangrijke succesfactor: de jongeren voelen zich eigenaar. Elke week gaat een andere groep de straat op om pakketten uit te delen in dak- en thuislozencentra en aan inwoners die het financieel zwaar hebben.

Geen overlastpiek

Na het afleveren van de pakketten is het tijd voor ontspanning. De jeugdwerkers hebben een avondprogramma bedacht, als alternatief voor het jaarlijkse voetbaltoernooi dat dit voorjaar is afgelast. Online mogen de jongeren de videogame FIFA spelen tegen jeugdwerkers uit hun eigen stadsdeel. ‘Op die manier houden we ze bezig en proberen we de overlast buiten te beperken’, zegt Majid. Dat lukt. Gaby, die bijhoudt hoe het staat met de jeugdoverlast, ziet geen pieken tijdens de ramadan. Sterker nog: Majid krijgt positieve reacties. Jongeren die over dit project horen, vragen hem: ‘Waarom heb je mij niet gevraagd? De volgende keer wil ik ook meedoen!’

Zingeving

Ook Yunus merkt dat het veel voldoening geeft. ‘De moslimjeugd mist zingeving. Tijdens de ramadan willen ze graag iets doen voor de gemeenschap, maar alles is gesloten.’ Maar het project was niet alleen gericht op moslimjongeren, zegt Majid. Gaby: ‘Integraal samenwerken ging goed, omdat de noodzaak groot was. Corona en de daarmee samenhangende maatschappelijke problemen, zoals overlast, polarisatie en zelfs radicalisering, staan niet los van elkaar. Iedereen voelde: dit gaan we met elkaar doen.’ Doordat beleidsmakers zien dat het geen losstaande problemen zijn, wordt een integrale aanpak makkelijker omdat taken en rollen dan gefocust blijven op om wie het gaat: de jongeren.

Trots

Na afloop voelt iedereen zich trots. ‘Wow, gaaf dat ik daar deel van mocht uitmaken’, zegt Majid. Volgens Mimoun zit de crux hem erin dat partners gelijkwaardig zijn en er duidelijkheid bestaat over ieders rol en taak. ‘Dan kun je stappen zetten.’ Wat hij verder als tip wil meegeven aan andere gemeenten: durf breder te kijken dan de reguliere partners die altijd aanschuiven. Mimoun wist veel partners bij elkaar te brengen, vanuit een positieve insteek. ‘De moskee haakte aan en we vroegen lokale ondernemers. Daardoor werd het project breed gedragen.’ Dit project staat niet op zichzelf: het geeft een boost aan de bestaande samenwerking en biedt aanknopingspunten voor de toekomst. Ook Patrick kijkt met een goed gevoel terug. ’Als je vertrouwen geeft, dan durven mensen eigenaarschap te pakken.’