‘Als je links kijkt, zie je rechts niets’ klinkt een Hollands gezegde. Radicalisering is er in diverse vormen en is continue in beweging. Juist daarom is het belangrijk breed te blijven kijken naar wat er gebeurt in de samenleving. Dan kunnen we hier tijdig op inspelen. Een aantal jaar geleden was er weinig kennis over radicalisering, over het fenomeen en wat hierin een effectieve aanpak was. Nederland worstelde met jonge mensen die zich aangetrokken voelden tot IS. Dat was toentertijd de reden om de Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS) op te richten.
Radicalisering is nog steeds een probleem. Hiervoor is niet één oplossing: de aanpak vraagt zowel om een preventieve als repressieve aanpak. Wel staan we er beter voor dan zeven jaar geleden. Er is veel geïnvesteerd in de aanpak. Er is brede bewustwording. Gemeenten, professionals, ketenpartners en Rijksoverheid werken samen, betrekken elkaar en leren van elkaar. We hebben de afgelopen jaren gezamenlijk veel kennis opgedaan en handelingsperspectieven ontwikkeld. Ook zie je dat gemeenten onderzoeken doen naar wat werkt. Zo bouwen we met elkaar aan een bewezen effectieve aanpak.
Ook al staan we er beter voor, het is niet het moment om onze inzet op dit thema los te laten of te verminderen. Het is wel van belang om mee te bewegen met de tijd. Radicalisering is voor een deel minder zichtbaar en manifesteert zich anders. Dit bemoeilijkt de aanpak. Beïnvloeding gaat nu veel ook via onlinekanalen. Ook zie je nieuwe vormen van radicalisering opkomen.
Daarnaast is de samenleving onrustig. Er zijn maatschappelijke spanningen rondom grote complexe thema’s. Een deel van de burgers heeft weinig vertrouwen in de overheid. Mensen voelen zich minder thuis in de samenleving, voelen zich minder gehoord en zoeken naar gelijkgestemden. Dit kan leiden tot anti-overheidssentimenten en complottheorieën, en uiteindelijk tot radicalisering. Deze onrust in combinatie met de beïnvloeding vanuit de digitale wereld maakt dat we alert moeten blijven en dat we in verbinding moeten blijven met alle burgers in de samenleving.
De ESS heeft als missie te werken aan een veerkrachtig en weerbaar Nederland. Samen met partners werken aan sociale stabiliteit, aan een samenleving die tegen een stootje kan. Daarom ben ik blij met dit magazine. Door met elkaar in gesprek te blijven, leren we van elkaar. We hebben elkaar namelijk hard nodig in de aanpak.
In dit magazine leest u in het eerste artikel waar de ESS vandaan komt, en waar we nu staan. Liam Stephens vertelt in het tweede artikel over het belang van het stimuleren van veerkracht. Een actueel vraagstuk. In het derde artikel nemen we u mee in lokale dilemma’s. Wat zien we gebeuren in Utrecht, Schiedam en Noord-Holland? Tot slot proberen we in het vierde artikel vooruit te blikken: waar gaat het heen met radicalisering en wat betekent dat voor gemeenten? Hierover gaan Willem Wagenaar en Teun van Dongen met elkaar in gesprek.
Mocht u vragen hebben dan staan de adviseurs van de ESS klaar om met u in gesprek te gaan. Ik wens u veel leesplezier toe.
Maarten van Boekel
Afdelingshoofd Expertise-unit Sociale Stabiliteit
